Studie(her)keuze

Studieadviseur opleiding
Bespreek je twijfels altijd eerst met de studieadviseur van je opleiding! Misschien hebben je twijfels niet zozeer met je keuze te maken als wel met je studie-aanpak of bepaalde omstandigheden binnen je opleiding of daar buiten.

Studiekeuzeadviseur Career Service
De studiekeuzeadviseur van jouw facultaire Career Service kan je verder helpen met je studie(her)keuzevragen. Samen bespreken jullie jouw huidige studiekeuze en hoe je je, indien nodig, kunt oriënteren op een nieuwe studie. Met de studiekeuzeadviseur breng je je twijfels en situatie in kaart en ga je dieper in op je studie(her)keuze. 

Studie(her)keuzegesprek
Tijdens een studie(her)keuzegesprek kunnen verschillende onderwerpen aan de orde komen, o.a.

• Hoe je studie momenteel verloopt om helder te krijgen of je twijfels met je studiekeuze te maken hebben of met je studie-aanpak, de moeilijkheidsgraad of andere omstandigheden.
• Hoe je je eerder hebt georiënteerd en hoe dat tot een keuze heeft geleid .
• Onzekerheid en angst om weer een ‘verkeerde’ keuze te maken.
• Hoe kom je tot een goede/nieuwe keuze. 
• De stappen in het studiekeuzeproces: oriënteren, verkennen, verdiepen, beslissen. Waar sta je en wat heb je nog nodig?
• Bespreken van (studiekeuze)test resultaten.
• Plan van aanpak.

Het resultaat kan ook zijn dat je bij je huidige studie op de goede plek zit. Je hebt in ieder geval je studiekeuze weer goed onderzocht.

Keuzes maken is een onderdeel van het leven. Bij alles wat je doet maak je grotere of kleinere keuzes en van de ene keuze/beslissing ga je weer door naar de volgende. Bij een keuzeproces komen telkens drie aspecten terug: het maken van een keuze, het ervaren van een keuze en het reflecteren op de keuze.

Bij het maken van een (studie)keuze gaat het, na je eerst verdiept te hebben in jezelf (interesses, competenties, eigenschappen, waarden etc) eigenlijk om:

• Het exploreren van keuzeopties: de fase dat je in de breedte en de diepte de mogelijke keuzeopties (in dit geval opleidingen) gaat onderzoeken;
• Committeren aan een (gemaakte) keuze: je komt op een gegeven moment tot een beslissing, een keuze, waaraan je je committeert. Je kiest bijvoorbeeld voor de studie Psychologie, en daar ga je dan voor.

Heb je eenmaal gekozen, dan ga je:

• Ervaren en reflecteren: je weet eigenlijk pas zeker of je op de goede plek zit als je je keuze al hebt gemaakt. Je gaat dan pas ervaren hoe het is om die studie te doen, hierop te reflecteren en te concluderen of dit de goede keuze was. Voelt het goed, dan blijf je bij deze keuze of je kiest er toch voor om een andere keuze te maken (een nieuwe opleiding te kiezen). En dan begint de keuzecirkel weer opnieuw.

(Bron: Een leven lang kiezen, Evelyne Meens, 2020)

Studiekeuzetwijfels (reflectie op motivatie)
Het is dus niet zo vreemd als je bent gaan twijfelen over je studiekeuze. Als een deel  van het maken van een keuze, namelijk het ervaren van hoe het is, pas komt als je al met je studie begonnen bent, dan is de kans aanwezig dat het toch niet (helemaal) de studie is die bij je past.
Het zou natuurlijk heel mooi zijn als er naast het goed onderzoeken van verschillende interessante opleidingen ook een mogelijkheid is om de studie al enigszins te ervaren voordat je een keuze definitief maakt. Dit vergroot aanzienlijk de kans dat je een studie kiest waar je op je plek bent, waar je je mee kunt identificeren.
Universiteiten / opleidingen bieden vaak (online) proefstuderen activiteiten om hier enigszins aan tegemoet te kunnen komen.

Naast het ervaren van een studie zijn er manieren om je zoekproces zo in te richten dat je de kans op een passende keuze vergroot. Zie hiervoor het onderdeel ‘Op zoek naar een nieuwe opleiding’.

Motivatie
Als je merkt dat je niet meer zo gemotiveerd bent voor je studie, dat je studie niet lekker loopt, je niet lekker in je vel zit, het niet goed voelt, dan is het belangrijk om hier bij stil te staan. Wat is het precies wat jouw motivatie beïnvloedt? Dat kan aan verschillende dingen liggen.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat je toch niet zo geïnteresseerd (intrinsiek gemotiveerd) bent voor het onderwerp van je studie als je in eerste instantie dacht. Of dat je wel het werk na de studie leuk vindt, maar de weg er naar toe wel erg lang.
Soms komt de reden voor je keuze voort uit dingen buiten jou, die soms meer voelen als ‘moeten’. Bijvoorbeeld als je omgeving het belangrijk vinden dat je deze studie kiest, en je ze trots wil maken.

Mensen presteren en voelen zich het beste als ze keuzes maken die in lijn liggen met hun interesses, waarden en doelen. Dat je activiteiten doet en keuzes maakt die echt je interesse hebben, waarbij drijfveren en motivatie belangrijke elementen zijn.

Wat verder bijvoorbeeld ook mee kan spelen met betrekking tot een goede of minder goede motivatie, is de mate waarin:

• je je op je gemakt voelt in een nieuwe omgeving
• je je verbonden voelt met medestudenten
• je ervaart dat je je studie aankunt.

Heb je het idee dat het meer met deze laatste punten te maken heeft dan daadwerkelijk de inhoudelijke interesse in je studie, probeer daar dan wat aanpassingen/verbeteringen in aan te brengen. Vraag vooral om hulp hierbij als je niet goed weet hoe je dit kunt aanpakken. De kans is groot dat je op een goede manier verder kunt met je studie. 
Probeer eens voor jezelf helder te krijgen welke vorm(en) van motivatie meegespeeld hebben in het maken van je huidige studiekeuze.

Als je wilt onderzoeken of je wel op de goede weg zit met de keuzes die je gemaakt hebt, of bezig bent die je nog te maken, stel jezelf dan de volgende vragen:

• Welke activiteiten vind ik interessant en erg leuk om te doen?
• Welke activiteiten vind ik belangrijk om te doen (waarden)
• Welke activiteiten doe ik/wil ik doen die bijdragen aan het bereiken van mijn persoonlijke doelen?
• Welke activiteiten doe ik zodat ik me niet schuldig voel, of me juist trots voel?
• Welke activiteiten doe ik die zorgen voor beloning of voor het vermijden van straf?
• Bij welke activiteiten heb ik eigenlijk helemaal geen redenen om ze uit te voeren?

(Bron: Studiekeuzeopmaat)

Stoppen met je opleiding en op zoek gaan naar een nieuwe opleiding kan heel onprettig voelen. Je kunt weer overnieuw beginnen, terwijl je net aan een nieuwe fase was begonnen. Je voelt je misschien verdrietig, onrustig en onzeker over hoe het nu verder moet. Er ligt mogelijk een lege periode voor je, voordat het nieuwe studiejaar begint, en hoe ga je die invullen? Neem voldoende de tijd om dit alles te verwerken, en weer energie te krijgen om de volgende stap te zetten, het oriënteren op een nieuwe studie.

Het voordeel van opnieuw kiezen is in ieder geval wel dat je al heel goed weet hoe ‘het werkt’. Je hebt je al eerder met het keuzeproces bezig gehouden en je hebt al ervaring met studeren, met de leuke en minder leuke kanten ervan. Dat maakt dat je je waarschijnlijk sneller een beter beeld kunt vormen van een nieuwe opleiding.

Begin eens met jezelf de volgende vragen te stellen:

• Hoe ben je tot je huidige studiekeuze gekomen?
  Ga bij jezelf na hoe en waarom je tot je huidige opleidingskeuze gekomen bent. Beschrijf dit voor je zelf zo gedetailleerd mogelijk (bijvoorbeeld met wie je erover gesproken hebt, of je naar de voorlichtingsdagen).
• Welke verwachtingen had je vooraf waar je erg naar uit keek en wat van die verwachtingen heb je wel en niet teruggevonden in je huidige studie?
• Welke factoren zijn van invloed geweest bij je studiekeuzetwijfels? (zie ook: Studiekeuzetwijfels: reflectie op motivatie)
• Wat waren de verwachtingen van de studie en hoe was het in de praktijk?
• Wat zijn de positieve kanten van je huidige studie? Welke elementen zou je in een volgende studie ook willen terugzien?
• In wat voor omgeving zou je willen studeren? En welke onderwijsvorm past het beste bij jou?
• Zijn er belangrijke factoren waar je rekening mee moet houden bij je studiekeuze?

Verdiep je ook in:

• De valkuilen waar je in kunt stappen bij het maken van een keuze. Herken je deze valkuilen bij jezelf?
• De verschillende keuzestijlen die er zijn. Wat voor een kiezer ben jij? Herken je jouw keuzestijl(en)?
• Hoever ben je in het studiekeuzeproces? Vul de Oriëntatiemeter in!

Ga naar het Stappenplan Studie(her)keuze!

Realiseren 
Besluiten met stoppen met je studie en op zoek gaan naar een nieuwe opleiding zal niet voor iedereen even makkelijk zijn. Neem dan ook de tijd om dit te verwerken voordat je opnieuw met je studiekeuze aan de slag gaat.
Aan het begin van het studiekeuzeproces waar alles nog onduidelijk is, kan het maken van een studiekeuze nogal onrust en stress geven. Sommige studieherkiezers hebben misschien wel al ideeën over wat ze wel zouden willen doen, veel anderen nog helemaal niet. Realiseer je dat dit gevoel van onzekerheid heel normaal is in deze fase.

Er zijn veel redenen waarom je voor een bepaalde studie kunt kiezen. Deze zijn voor iedereen weer anders. Zoek je vooral een inhoudelijk leuke studie of houd je er ook rekening mee dat je er later wel werk mee moet kunnen vinden? Ga je eerst op zoek naar een leuke stad en dan pas naar een studie die daar te volgen is? Belangrijk dus om goed te onderzoeken wat voor jou belangrijk is. Maar ook, wie ben je, waar ben je goed in, wat vind je leuk?
In de volgende stap ga je je verder oriënteren op jezelf en op de mogelijkheden.

Oriënteren op jezelf: Ken jezelf
Om een studiekeuze te kunnen maken is het allereerst van belang dat je inzicht in jezelf hebt. Als je weet wie je bent, wat je kunt, wat je wil en wat je belangrijk vindt (eigenschappen, competenties, interesses, waarden etc), dan kan je ook beter bepalen wat er bij je past en helpt dit je richting te geven en beslissingen te nemen.

Misschien kan je dit al redelijk goed voor en over jezelf formuleren, maar het kan ook handig zijn om met anderen (ouders, familie, vrienden) samen dit te bespreken om dit helder te krijgen. Je kunt hen bijvoorbeeld vragen waar zij jou goed in vinden en wat zij voor interesses bij jou zien.
Daarnaast kan ook handig zijn om tests te doen die je hierbij kunnen helpen.

Op de LU Career Zone vind je tests die je niet alleen inzicht geven in het kader van je loopbaan, maar ook m.b.t. je studiekeuze:

• Beroepskeuze (interesses/drijfveren, waar ben je nieuwsgierig naar, waar wil je meer over weten)
• Competenties (waar ben je goed in, wat gaat je goed af, waarin zou je je verder willen ontwikkelen?)
• Kerntyperingen (persoonlijkheid) 
• Werkwaarden (wat is belangrijk voor je, in je leven en in werk?)

Maar maak zeker ook:

• De studiekeuzetest van Icares, waarbij je een overzicht van passende opleidingen krijgt op basis van je interesses.

Persoonlijk profiel
Het is aan te raden om deze resultaten van de tests op een rij te zetten, in een zogenaamd Persoonlijk profiel. Zet per onderdeel (interesses/ competenties/ persoonlijkheidstype/ (werk)waarden, andere onderdelen) je 'hoogste' en 'laagste' scores eens op een rij. Door de verschillende aspecten bij elkaar te zetten kom je tot een totaaloverzicht, je persoonlijk profiel.

Oriënteren op de mogelijkheden
Als je een duidelijk beeld over jezelf hebt, kan je naar de volgende stap: het onderzoeken van de mogelijkheden, de keuzeopties. 

De informatie over jezelf die je hebt ingevuld in je persoonlijk profiel ga je nu gebruiken om studiegebieden te definiëren die mogelijk passend voor je zijn. Je gaat deze mogelijkheden vervolgens verder onderzoeken. Welke opleidingen sluiten het beste aan bij het door jou gemaakte profiel.
Kijk om te beginnen hiervoor eens op de volgende websites, als je je breed wilt oriënteren en zoek zoveel mogelijk informatie over de opleidingen die je interessant lijken:

• Studiekeuze123
• Icares studiekeuze
• Qompas studiekeuze
• Open dagen kalender

Denk je al aan bepaalde opleidingen of instellingen, dan kan je gerichter gaan zoeken.

• Binnen de Universiteit Leiden? Kijk dan op de bachelor website
• Buiten de Universiteit Leiden? Kijk op Studiekeuze123.
• Bezoek vooral ook Open Dagen, zodat je je breed kunt oriënteren. 

Je kan beginnen met het opschrijven van thema’s die je interesse hebben en passend zijn bij je persoonlijk profiel. Binnen die thema’s ga je op zoek naar de studies die worden aangeboden. Misschien zelfs zowel op HBO als op WO gebied. Je kan daar bijvoorbeeld een mindmap van maken. Dit is een brede oriëntatie om in beeld te krijgen wat er mogelijk is met jouw interesses.

Vervolgens ga je versmallen door je verder te verdiepen in de studies die echt matchen bij jouw interesse en voorwaarden. Dat doe je door je verder te verdiepen in de opleidingen die je hebt gevonden. 

Het je een aantal opleidingen op het oog? Verdiep je hier dan verder in:

• Bekijk het opleidingsprogramma, niet alleen het eerste jaar, maar ook het 2e en 3e jaar.
• Bekijk de vakken in de studiegids van de opleiding, wat houdt het vak in, wat voor soort onderwijsvorm heeft het vak, etc.
• Denk alvast eens na over wat je nog meer zou willen doen tijdens je studie, zoals buitenlandverblijf, stage, honours-programma etc.
• Kijk ook alvast eens naar de masterspecialisaties van de bachelors. Spreken die je aan?
• Wat kan je met deze opleiding op de arbeidsmarkt? Waar werken afgestudeerden?

Veel kan je online doen, maar onderneem ook de volgende acties:

• Bezoek Open Dagen.
• Doe mee met Meeloopdagen en Proefstuderen – ervaringen helpen om beter te kunnen kiezen.
• Loop een dag mee met een student.
• Bespreek je overwegingen met je ouders, vrienden, studieadviseur, studiekeuzeadviseur etc.
• Praat met studenten die de studie doen / hebben gedaan, die jou aanspreekt.
• Interview mensen uit het werkveld over functies waar de studie toe opleidt.
   

Vergelijken
De opleidingen die na deze verdiepingsfase overblijven kun je dan goed met elkaar gaan vergelijken. Bepaal in deze fase wat de belangrijk(st)e factoren zijn op basis waarvan je een keuze gaat maken. Bijvoorbeeld de onderwijsvorm, de mogelijkheid tot het doen van een stage, de keuzemogelijkheden binnen de opleiding de locatie of onderwijsinstelling of de kansen op de arbeidsmarkt.

Blijf je het lastig vinden? Maak dan eens gebruik van het T-model. Dit T-model is een besluitvormingstechniek die je kunt gebruiken bij het maken van een keuze tussen twee of meer mogelijkheden (in dit geval studies).

Beslissen

Als je de mogelijkheden onderzocht hebt en met elkaar vergeleken, dan wordt het zeker mogelijk om een keuze te maken. Ben je er klaar voor om de knoop door te hakken?
Je hebt verschillende studies uitgebreid onderzocht en nu is het tijd om de stap te durven zetten en een opleiding te kiezen. 

Weet ook dat studiekeuzes niet definitief zijn. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ruim 75% van de werkende mensen na 25 jaar niet meer werkzaam is in de branche waar ze in eerste instantie een studie voor volgde! Dit komt, omdat je je blijft door ontwikkelen en steeds nieuwe ervaringen opdoet. Op basis van deze nieuwe ervaringen ga jij straks weer nieuwe keuzes maken. Ga er dus niet vanuit dat je de rest van je leven vast zit aan een studiekeuze. Maak de keuze niet zwaarder dan dat hij al is.

Heb je een studie gevonden die je aanspreekt en ben je zover om de beslissing te nemen?
Gefeliciteerd! Je staat nu aan het begin van een volgende fase in je leven!

Schrijf je dan in via Studielink bij de opleiding van jouw keuze!